5 lat po śmierci Eishii Hudson wciąż czekamy na sprawiedliwość i zmiany systemowe

5 lat po śmierci Eishii Hudson wciąż czekamy na sprawiedliwość i zmiany systemowe

Pięć lat po śmierci Eishii Hudson, do której doszło w wyniku interwencji policji w Winnipeg, działaczka społeczna i przywódczyni rdzennych mieszkańców chcą upewnić się, że 16-latka nie zostanie zapomniana – i domagają się zmian, które zapobiegną podobnym tragediom w przyszłości.

Hudson była członkinią społeczności Berens River First Nation. Została śmiertelnie postrzelona przez funkcjonariusza 8 kwietnia 2020 roku po policyjnym pościgu. Według policji Hudson kierowała skradzionym pojazdem, który brał udział w rabunku sklepu monopolowego.

“Zginęła w tak tragiczny sposób” – powiedziała Sherry Gott, Rzeczniczka ds. Dzieci i Młodzieży w Manitobie. Jej biuro opublikowało w czerwcu 2023 roku specjalny raport upamiętniający Hudson, zatytułowany Memengwaa Wiidoodaagewin – co w języku Ojibwe oznacza Projekt Motyl. “Mam nadzieję na systemową zmianę w związku z jej historią”.

Główny lekarz sądowy Manitoby ogłosił w marcu 2021 roku wszczęcie dochodzenia mającego na celu zbadanie okoliczności śmierci Hudson i ustalenie, czy można podjąć działania zapobiegające podobnym przypadkom.

Ponad cztery lata po ogłoszeniu dochodzenia nie wyznaczono jednak żadnych dat.

“Sąd Prowincyjny jest świadomy, że minęło już pięć lat od śmierci Eishii Hudson w tragicznych okolicznościach” – przekazano w oświadczeniu przesłanym CBC przez głównego sędziego Sądu Prowincjonalnego Manitoby, Ryana Rolstona. Dodał on, że sąd ma też świadomość, iż „opóźnienie dochodzenia w sprawie jej śmierci odbiło się na bliskich, którzy szukają zamknięcia tego rozdziału”.

Hudson, urodzona w Winnipeg w czerwcu 2003 roku, została w raporcie Rzeczniczki opisana jako osoba, która „potrafiła rozświetlić pokój swoim humorem i śmiechem”.

Część dochodzenia ma skupić się na jej kontaktach z systemem opieki nad dziećmi. Choć nigdy nie postawiono jej zarzutów karnych, miała wcześniejsze kontakty z policją. Z raportu Rzeczniczki wynika również, że Hudson przed śmiercią nie zawsze otrzymywała należne wsparcie ze strony rządu Manitoby ani systemu oświaty. Dokument zawiera cztery zalecenia dla władz i ma zostać przedstawiony w toku dochodzenia.

W styczniu 2021 roku Niezależna Jednostka Śledcza Manitoby (policyjny organ nadzorczy) poinformowała, że prokuratura nie rekomenduje postawienia zarzutów funkcjonariuszowi, który postrzelił Hudson.

Główny lekarz sądowy może zlecić dochodzenie na podstawie Ustawy o Dochodzeniach Śmiertelnych, jeśli istnieje podejrzenie, że do śmierci doszło w wyniku działania lub zaniechania funkcjonariusza publicznego podczas wykonywania obowiązków.

Sędzia prowadzący dochodzenie składa raport, w którym może zalecić zmiany w „programach, politykach i praktykach rządowych”, które mogłyby zapobiec podobnym zgonom – podaje sąd prowincjonalny. Jednak samo dochodzenie nie ma na celu ustalenia winy w związku ze śmiercią – zaznacza prowincja.

Sędzia Rolston dodał, że sąd zmaga się obecnie z wyjątkowo dużą liczbą nowych dochodzeń oraz zaległościami wynikającymi z pandemii COVID-19. “Niestety, dochodzenie w sprawie śmierci pani Hudson zostało częściowo opóźnione z powodu trudności organizacyjnych wynikających z pandemii” – stwierdził Rolston. Dodał, że szczegóły dochodzenia wciąż są dopracowywane – m.in. poszukiwana jest sala mogąca pomieścić zainteresowaną opinię publiczną.

Dochodzenie poprowadzi sędzia Margaret Wiebe. W decyzji z maja 2024 roku zapowiedziała, że jego celem będzie również ustalenie, czy systemowy rasizm odegrał rolę w śmierci Hudson. “Eishia została zidentyfikowana jako osoba o rdzennym pochodzeniu podczas interwencji funkcjonariuszy WPS (Winnipeg Police Service) w dniu swojej śmierci – napisała Wiebe. – To, jaki wpływ, jeśli jakikolwiek, miało to na decyzje i działania policji, będzie częścią ustaleń w tej sprawie.

Wielka Wódzyni Zgromadzenia Pierwszych Narodów, Kyra Wilson, powiedziała, że słysząc imię Hudson, myśli o młodej kobiecie rdzennego pochodzenia, która odeszła zbyt wcześnie. “Myślę też o jej rodzinie i o stracie, z którą muszą żyć od kilku lat” – dodała. “Wciąż jest mi ich bardzo żal i tego, co się wydarzyło”.

Biuro Rzecznika Rodzin Pierwszych Narodów przy AMC (Assembly of Manitoba Chiefs) aktywnie przygotowuje się do udziału w dochodzeniu.

Wilson poinformowała, że członkowie młodzieżowej rady doradczej podzielili się swoimi doświadczeniami związanymi z systemami opieki nad dziećmi i wymiarem sprawiedliwości. Wnioski z tych relacji mają zostać zawarte w raporcie, który zostanie przedstawiony podczas dochodzenia. “Wiem, że [dochodzenie] się odbędzie” – powiedziała Wilson. “A gdy mamy do czynienia z tak złożonym systemem, jak wymiar sprawiedliwości czy opieka nad dziećmi, jest wiele do przeanalizowania i omówienia. Musimy zadbać o to, by proces wprowadzania zmian systemowych był dokładny i przemyślany”.

Policja w Winnipeg odmówiła komentarza dla CBC, tłumacząc to tym, że sprawa nadal znajduje się w toku sądowym.

Gott zaznaczyła, że od śmierci Hudson zmieniło się zbyt mało – i to ją niepokoi. “Wiemy, że młodzież jest nadreprezentowana we wszystkich systemach w Manitobie, w tym w systemie sprawiedliwości – więc tak, bardzo się martwię”.