Wielkie zmiany w ortografii języka polskiego

Wielkie zmiany w ortografii języka polskiego

Jeszcze tylko kilka tygodni… Wielka ortograficzna rewolucja zbliża się wielkimi krokami. Już od 1 stycznia 2026 w polskiej ortografii nastąpią wielkie zmiany. Nie będziemy już krakowianami – awansujemy na Krakowian, tarnowianie na Tarnowian, a nowosądeczanie na Nowsądeczan. Podobnie jak plac Szczepański i rondo Mogilskie – one zamienią się w Plac Szczepański i Rondo Mogilskie. Co jeszcze się zmieni? Zobaczcie nowe zasady!

Już 1 stycznia 2026 roku w polskiej ortografii nastąpi rewolucja. Zmiany zasad ortograficznych Rada Języka Polskiego uchwaliła jeszcze w ubiegłym roku, aby każdy obywatel miał czas się z nimi zapoznać. Nowe zmiany obowiązywać będą już od Nowego Roku, a więc na ten moment nie pozostało wiele czasu, by zgłębić wszystkie ortograficzne tajemnice. Które zmiany są najistotniejsze? Jak wpłyną na nasze życie i nasze nazewnictwo? Czy będą obowiązywały na tegorocznej maturze i egzaminie ósmoklasisty? Sprawdź.

Jedną z najważniejszych nowych zasad jest wprowadzenie pisowni wielką literą nazw mieszkańców miast, dzielnic, osiedli i wsi. Po sylwestrowej nocy nie będziemy już więc krakowianami, lecz Krakowianami. A wraz z nimi: Nowohucianie, Sądeczanie i Borkowianie.

Wielka litera w nazwach obiektów i lokali

Problem związany z trudnościami z zapisem nazw wszelakich placów, alei, osiedli, mostów, kopców czy cmentarzy zostanie rozwiązany. W nowym roku spacerować będzie można już po Placu Szczepańskim, Alei Róż czy Osiedlu Piastów. Przy tym wszystkim ulice wciąż pisane będą małą literą.

Na pisowni wzrośnie również ranga lokali gastronomicznych i usługowych, których wszystkie człony (oprócz przyimków i spójników) za kilka tygodni pisane będą z wielkich liter. Odtąd będziemy mieli Aptekę pod Orłem, Kawiarnię Literacka, a także Restaurację OdNowę.

Wielka litera w nazwach pojedynczych egzemplarzy markowych wyrobów

Od 1 stycznia w kieszeni nie będziemy już nosić iphone – lecz iPhone, a na ulicach zamiast fordów pojawią się Fordy, a zamiast opli – Ople.

Mała litera w pisowni przymiotników odosobowych

Według nowych zasad wszystkie przymiotniki utworzone od nazw osobowych zapisywać będziemy małą literą. Słuchać więc będziemy muzyki chopinowskiej, czytać wiersze miłoszowskie lub zwiedzać zygmuntowski dzwon.

W przymiotnikach utworzonych od imion dopuszczalna będzie pisownia zarówno dużą, jak i małą literą.

Łączna pisownia „nie” z przymiotnikami we wszystkich stopniach

Odwieczny problem z pisownią „nie” również ulegnie rozwiązaniu. Zgodnie z nową uchwałą RJP, „nie” pisać będziemy łącznie nie tylko z przymiotnikami w stopniu równym, ale także wyższym i najwyższym. Bilety do kina na promocji będą więc niedrogie, niedroższe lub nienajdroższe.

Ponadto:

• rozdzielna pisownia cząstki „by” ze spójnikami
• „nie” łącznie, a „by” osobno. Ale bybyło zrobić taki błąd?
• łączna pisownia „nie” ze wszystkimi imiesłowami,
• wprowadzenie łącznej pisowni członu pół- (półczłowiek),
• trzy wersje pisowni trzech wyrazów równorzędnych podobnie lub tak samo brzmiących (tuż tuż tuż; tuż, tuż, tuż; tuż-tuż-tuż),
• dwie wersje pisowni rzeczowników z przedrostkami super-, ekstra-, mini-, mega-, eko-, wege-, itp. (supermama, super mama),
• łączna pisownia przedrostów niby- i quasi- (nibynoga, quasinauka).

Prof. Bralczyk: „Język polski jest językiem otwartym”

Wprowadzane 1 stycznia 2026 roku zmiany ortograficzne wciąż budzą wiele kontrowersji. Wielu Polaków cieszy się, że język zostanie nareszcie ujednolicony, inni krytykują decyzję RJP,. W budzącej tak wiele emocji sprawie wypowiedzieli się również językoznawcy.

– Wielkimi literami pisało się nazwy samochodów, ale teraz będzie się to robić legalnie. Ujednolici się wielką literę w takich określeniach jak „Warszawianka”, niezależnie od tego czy jest to mieszkanka samej Warszawy, czy okolic. W wielu przypadkach to będzie po prostu pokazanie, że intuicja i zwyczaj mają jednak swoje znaczenie. – Tak na temat nowych zasad ortograficznych wypowiedział się prof. Jerzy Bralczyk, jeden z największych polskich lingwistów, w rozmowie z dziennikarzem Radia Lublin.

Zmiany w ortografii 2026 a matura i egzamin ósmoklasisty

Opisane zmiany wchodzą w życie już od 1 stycznia 2026 roku. Co więc z maturzystami i ósmoklasistami, którzy egzaminy z języka polskiego pisać będą zaledwie kilka miesięcy później. Z odpowiedzią przychodzi CKE, zapewniając, że podczas egzaminów akceptowane będą zasady zarówno nowe, jak i stare. Centralna Komisja Egzaminacyjna zapewnia również, że wprowadzenie zasad z 2026 roku jako jedynych poprawnych będzie miało miejsce dopiero przy egzaminach w 2031 roku.

W związku z uchwałami Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, określającymi zmiany zasad ortografii obowiązujące od 1 stycznia 2026 r., uprzejmie informuję, że w latach 2026-2030 w ocenie poprawności ortograficznej w pracach egzaminacyjnych egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego oraz egzaminów eksternistycznych akceptowane będą zarówno obecnie obowiązujące, jak i nowe zasady zapisu. Nowe zasady ortografii, określone w ww. uchwałach, będą jedynymi obowiązującymi począwszy od roku 2031 – wątpliwości rozwiewa CKE.